Polarizasyon indeksi (PI), elektrik makinelerinde, elektrik motorunun yaşı arttıkça ortaya çıkan kalite ve yalıtım bozulmasını belirlemek için önemli bir ölçüm metodudur.
İzolasyon, dipolar karaktere sahip milyonlarca molekülden oluşur. Bu, bir molekülün farklı iki kutbu bulunuyor anlamına gelir.
Polarizasyon genel olarak moleküllerin elektrik alanında dönme ve hizalanma yeteneği olarak ifade edilir. Elektriksel yalıtım görevi olan bu atomlar elektik alanı altında kutuplaşır. Yalıtım ne kadar eskiyse, moleküllerin hareketliliği o kadar kötüdür. Sonuç olarak, kutuplaşma azsa elektrik yalıtımı zayıflamış demektir. Bu ciddi motor hasarlarına yol açabilir.
Devamı için aşağıdaki makaleyi inceleyiniz…
Yalıtım direnci testi, her türlü elektrikli ekipmana uygulanan en yaygın test tekniklerinden biridir. Bu nedenle, bu önemli konuyla ilgili sıkça sorulan birkaç temel soruya cevap vermeye çalışacağız.
Soru: İzolasyon direnci testi yapmanın nedeni nedir?
Cevap: Bu test türü gerekli test ekipmanları ve uzman operatör yardımıyla yapılan hızlı ve göreceli olarak kolay bir testtir. Yalıtımdaki potansiyel zayıflıkların önceden tespitini ve bu zayıflıkların ileride doğuracağı sonuçların erken uyarısını sağlar. Bununla birlikte, dikkat edilmeden ve gerekli tecrübe olmadan yapılan testler pahalı ve rahatsız edici bir kalıcı arızaya yol açabilir.
Soru: Polarizasyon endeksi (PI) testinin normal bir yalıtım testinden farkı nedir?
Cevap: Bir polarizasyon endeksi testinde, test nesnesinin izolasyon direnci 10 dakikalık bir süre boyunca sürekli olarak ölçülür. Test seti, 10 dakika sonra ölçülen direncin bir dakika sonra ölçülen direncine oranını otomatik olarak gösterir. Bu oran kutuplaşma endeksidir. Yalıtım iyi durumda ise, PI 2.0 veya daha yüksek olacaktır. Sonuç bundan düşükse (oranın 1.0’dan az olması mümkündür) bu bir sorunun göstergesidir. Bu, izolasyon malzemesinin özelliğini kaybetmesine neden olan yüzey kirliliği de olabilir başka bir nedeni de olabilir, ancak 2.0’dan daha düşük olan tüm PI ölçümleri daha fazla araştırma yapılması gerektiğini gösterir.
Soru: Dielektrik emme oranı (DAR) testi ne işe yarıyor?
Cevap: DAR testi, PI testi gibi zamanlanmış bir yalıtım testidir, ancak söz konusu süre bu testte daha kısadır. Bir DAR testinde, izolasyon direnci test voltajı 30 saniye boyunca uygulandıktan sonra tekrar ölçülür ve 60 saniye boyunca tekrar uygulanır. DAR, iki sonucun oranıdır. Test süreleri kısaldığından, DAR ölçümü genellikle PI ölçümünden düşüktür. Tipik olarak, test edilen yalıtımın iyi olması durumunda DAR 1.4 veya daha yüksek olaması beklenir.
Soru: Kademe gerilimi (SV) izolasyon testi nedir?
Cevap: SV ( Step Voltage ) testi için, farklı test voltajlarında iki veya daha fazla kısa süreli izolasyon testi yapılır. Örneğin ilk test 500 V gibi düşük bir test gerilimi kullanır ve ikinci test 2,5 kV gibi bir daha yüksek bir gerilim uygular. İdeal bir yalıtkan malzeme, test voltajından bağımsız olarak aynı değerleri verir. Eğer, daha yüksek voltaj ölçümü düşük voltaj testinden daha düşük bir direnç değeri gösteriyorsa, bu yalıtımda çatlak veya boşluk olabileceğini gösterir.
Soru: Rampa voltajı izolasyon testi nedir?
Cevap: Rampa voltaj testi, SV testine alternatif olarak “yumuşak” gerilim artışları şeklindedir. Test voltajını kademeli olarak artırmak yerine, bu test istenen aşırı gerilime ulaşılana kadar test voltajını yavaşça yükseltir. Bu prosedürün avantajı, test voltajındaki sabit bir artış sırasında test altındaki yalıtımdaki akımın hızla artmaya başlaması durumunda, izolasyonun kalıcı olarak hasar görmesinden önce testin sonlandırılabilmesidir.
Coşkun Arslan
Elektrik Elektronik Yüksek Mühendisi
—–
Klasik test cihazlarının aksine bu gelişmiş yeteneklerle modern, tam özellikli bir yalıtım test cihazı, eski tek işlevli test cihazlarından daha hızlı, doğru ve güvenilir bir şekilde daha fazla bilgi sağlar.